Ossowski Wacław h. Abszac (1584–1642), kasztelan nakielski. Był synem Stanisława z Rakoniewic i Barbary z Gułtowskich. Uczestniczył w r. 1601 w wojnie inflanckiej, a potem w r. 1605 w wyprawie moskiewskiej mającej wprowadzić na tron carski Dymitra Samozwańca. Brał też udział w kampanii Stanisława Żółkiewskiego w r. 1609. Do Wielkopolski wrócił w r. 1612 i wówczas dokonał z bratem podziału ojcowizny. Gdy po klęsce cecorskiej sejm 1620 r. uchwalił zaciągi dla obrony przed Turkami, sejmik średzki 9 I 1621 zlecił O-emu, jako porucznikowi, dowództwo chorągwi złożonej z 200 arkabuzerów lub husarzy w pułku dowodzonym przez rotmistrza Zygmunta Grudzińskiego, kaszt. międzyrzeckiego. Zanim jednak do tego doszło, posłował O. na sejm obradujący w sierpniu i wrześniu 1621. Składał potem sprawozdanie z uchwał sejmowych dotyczących pospolitego ruszenia 13 IX na sejmiku deputackim w Środzie, będącym jednocześnie zjazdem na pospolite ruszenie. Po odbyciu pod Kościanem popisu ruszył z częścią powiatu kościańskiego, ale już 23 X t. r. w Jaślanach nad Wisłą doszła O-ego wieść o zawarciu pokoju chocimskiego i nakaz powrotu. Sejmik przedsejmowy 15 XII 1622 wyznaczył go na jednego ze słanych do lisowczyków posłów, którzy mieli ich nakłaniać do omijania Wielkopolski, kiedy będą «rozjeżdżali się z kupy». Wobec zagrożenia tej dzielnicy przez żołnierzy cesarskich, został wyznaczony z sejmiku 13 I 1624 na jednego z deputatów dla dokonania zaciągów, zaś z sejmiku posejmowego 19 III t. r. mianowany jednym z rotmistrzów, mających dowodzić chorągwią husarską. Obrany w r. 1627 kandydatem na podsędka wschowskiego, nie został mianowany przez króla, który zrekompensował to O-emu roczną pensją na cle kościańskim. «Za praktyką prywatnej osoby» skazany został w r. 1632 za niezapłacenie kwarty, mimo iż nie trzymał żadnych dóbr królewskich. Sejmik przedsejmowy 19 II t. r. zalecił posłom starać się o uwolnienie go od tej kondemnaty.
W okresie bezkrólewia 1632 r. wyznaczono O-ego na jednego z deputatów do boku starosty generalnego wielkopolskiego dla odbycia popisu województwa poznańskiego. Posłował na sejm koronacyjny 1633 r., podczas którego mianowany został 28 II kasztelanem nakielskim i wszedł do komisji dla granic Wielkopolski ze Śląskiem, Marchią i Pomorzem. Wedle Krzysztofa Opalińskiego, wyraźnie mu niechętnego, torował drogę do kariery bratankom (własnych dzieci nie miał) i w r. 1641 wypromował jednego z nich «zdradzieckim sposobem i fakcjami» na deputata trybunalskiego, ale ów bratanek został z Trybunału relegowany dekretem. Chcąc sobie zjednać Opalińskiego, obiecywał mu O. w r. 1642 poparcie na listopadowym sejmiku przedsejmowym, którego chyba już nie dożył.
Po ojcu dostały mu się wsie Śniaty i Kotusz. Od stryja Piotra otrzymał wsie: Trzebaw, Łodzia, Górka, Niwka, pół Sowińca i lasy w Będlewie. Nabył sam połowę Gorzycka. To wszystko w pow. poznańskim. W pow. kościańskim skupił częściami całe Sokołowo. Zginął tragicznie w końcu listopada lub w początkach grudnia 1642 w czasie pożaru dworu (w Śniatach?). Pochowany został w Kościanie u Bernardynów.
Żoną O-ego była (ślub przed r. 1618) Jadwiga z Modrzewskich, córka Marcina. Po śmierci O-ego jego bratankowie i spadkobiercy: Stanisław, star. kcyński, i Jan, usiłowali ją wyzuć z oprawy, ale obaj niemal jednocześnie pomarli na ospę. Wdowa żyła jeszcze w r. 1645.
Estreicher; Niesiecki; Uruski; – Akta sejmikowe woj. pozn., I cz. 2; Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza, Red. R. Pollak, Wr. 1957; Radziwiłł A. S., Memoriale rerum gestarum in Polonia, Oprac. A. Przyboś, R. Żelewski, Wr. 1972 III; Różycki J., Obrona doświadczona z Boga przytomnego abo kazanie na pogrzebie Wielmożnego Pana, Jego Mości Pana Wacława Ossowskiego z Ossowa-Sien, kasztelana nakielskiego, P. 1643; Vol. leg., III 371, 381; – Arch. Państw. w P.: Kościan Grodz. 74 k. 839v., Poznań Grodz. 25 k. 183, 32 k. 123, 33 k. 389v., 472v., 34 k. 91v., 37 k. 281v., 339, 39 k. 298, 43 k. 750, 677 k. 324v., 737, Wschowa Grodz. 11 k. 218v., 356v., 400, 38 k. 343v., 56 k. 78v.
Włodzimierz Dworzaczek